Medytacja w buddyzmie

Buddyzm jest szeroko rozpowszechnionym na całym świecie systemem wierzeń. W Tajlandii, Birmie, Kambodży, Laosie i na Sri Lance buddyści przewyższają swoją liczebnością wyznawców konkurencyjnych religii. Medytacja stanowi integralną część buddyzmu. Cechą charakterystyczną tego systemu wierzeń jest to, że nie wytworzył on centralnej boskiej postaci, jest raczej zbiorem reguł, dzięki którym adeptowi nauk łatwiej jest odnaleźć w rzeczywistości. Stosowanie się do nich ma zapewnić medytującemu spokój umysłu i zrozumienie prawdziwej natury zjawisk.

Co to jest buddyzm?

Buddyzm opiera się na naukach Siddharthy Gautamy, znanego powszechnie jako Budda. Ten rozpoznawalny na całym świecie mędrzec żył w Indiach w VI wieku p.n.e. Zauważył on, że przyczyną cierpienia jest przywiązanie do przemijających fenomenów. Żądza posiadania powoduje psychiczny ból, a człowiek, niezależnie od tego, jak wielkie bogactwa staną się jego udziałem, będzie odczuwał brak i domagał się jeszcze bardziej spektakularnych atrakcji. Gdyby Budda wiedział, w jaki sposób funkcjonują social media na pewno byłby rozbawiony. 

Według buddyzmu zasadą porządkującą rzeczywistość jest prawo karmy, które wiąże się z następującymi po sobie ciągami przyczyn i skutków. Sytuacje, które pojawiają się w życiu zawsze są efektem wcześniej podjętych działań. Buddyści wierzą, że działanie prawa karmy rozciąga się poza jednostkową egzystencję, a po śmierci wracamy na ziemię, aby kontynuować egzystencję pełną nietrwałych fenomenów. Postać, jaką przyjmuje człowiek, odradzając się, zawsze jest adekwatna do jakości nagromadzonej karmy. Droga do uwolnienia się od cierpienia prowadzi przez osiągnięcie stanu nirwany, czyli całkowitego uwolnienia od karmy i koła reinkarnacji.

Jaką funkcję pełni medytacja w buddyzmie?

Medytacja w buddyzmie odpowiada za trening umysłu, który pozwala dostrzec prawdziwą naturę rzeczywistości. Dla człowieka uważnie obserwującego przemijające fenomeny staje się jasne, że ich charakter jest iluzoryczny, a ciągle zmieniającej się rzeczywistości nie da się zatrzymać w żadnej stałej formie. Dzięki tej świadomości dużo łatwiej jest zachować spokój w obliczu stresujących sytuacji, ale także takich, które kuszą atrakcyjnymi obietnicami. Tak przygotowany umysł może doznać oświecenia. To najbardziej pożądany stan świadomości, w którym człowiek odczuwa jedynie miłość, spokój i akceptację, niezależnie od tego, co go spotyka. W ten sposób można wyzwolić się zarówno od odczuwania pożądania, jak i cierpienia.

Najpopularniejsze rodzaje medytacji z buddyzmie

Medytacja Zen, zwana również zazen, jest głównym sposobem praktykowania buddyzmu Zen. Zen jest odmianą buddyzmu, która rozwinęła się w Japonii i polega na bezpośrednim doświadczeniu prawdy poprzez medytację. Medytacja Zen skupia się na oddechu i zachowaniu odpowiedniej pozycji ciała, a jej celem jest osiągnięcie stanu świadomości, w którym umysł jest czysty i spokojny, a myśli i emocje nie przeszkadzają w zachowaniu trzeźwego osądu sytuacji. Praktykujący siadają po turecku lub w pozycji lotosu z wyprostowanymi plecami. Medytacja Zen poprzez praktyki oddechowe wspomaga trening duchowy i rozwijanie wglądu w naturę rzeczywistości.

Vipassana jest inną popularną formą medytacji, która wywodzi się z buddyzmu Theravada. Nazwę tę można przetłumaczyć jako „widzenie rzeczy takimi, jakimi one są”. Ta odmiana praktyk medytacyjnych skupia się na bezpośrednim doświadczaniu ciała i umysłu poprzez skupienie uwagi na oddechu i odczuciach fizycznych, w celu poznania prawdy o naturze rzeczywistości. Dzięki niej można uzyskać wgląd w ciąg przyczyn i skutków podejmowanych działań. Medytacja ta ma na celu rozwijanie świadomości i samoświadomości. Pomaga ona również pozbyć się negatywnych emocji takich jak gniew, zazdrość i strach, ułatwiając osiągnięcie stanu dharmicznego. Niezależnie od rodzaju medytacji, efekty osiągane dzięki wytężonemu skupieniu są podobne. Tak naprawdę największe znaczenie ma regularność praktyki i sumienność w wykonywaniu ćwiczeń oddechowych, a nie tradycja, z której czerpiemy inspirację.