Joga nidra, czyli tajemnicza podróż do głębi umysłu z jogą snu i śnienia

W dzisiejszym zabieganym świecie, gdzie tempo życia często nie pozwala na chwilę wytchnienia, niebagatelne znaczenie mają jakość naszego snu i zdolność do głębokiego relaksu. Wśród różnorodnych metod pozwalających na regenerację ciała i umysłu, joga snu wyróżnia się jako wyjątkowe narzędzie eksploracji wewnętrznej świadomości i osiągania głębokiego odpoczynku. Czym jest joga snu i śnienia? Jak ją praktykować i jakie korzyści może nam przynieść?

Joga snu – co to jest?

Joga snu, znana również jako joga nidra czy sen jogiczny, to technika medytacyjna prowadząca praktykującego przez różne stany świadomości – od czujności po głęboki, regeneracyjny sen. W praktyce tej nie znajdziemy tradycyjnych asan – nie chodzi tutaj o fizyczne ćwiczenia, a o stan świadomego odpoczynku, w którym ciało śpi, ale umysł pozostaje czujny. Sesja jogi nidry zazwyczaj trwa około 30-45 minut i prowadzona jest przez nauczyciela, który jest przewodnikiem, swoimi słowami pomagając uczestnikom osiągnąć stan głębokiej relaksacji przy zachowaniu pełnej świadomości. Regularna praktyka jogi śnienia zwiększa również umiejętności osiągania świadomego śnienia, czyli pozostawania świadomym w czasie snu, a nawet możliwości wpływania na swoje sny. Głównym celem sesji jogi nidry jest jednak osiągnięcie błogiego stanu świadomości i odprężenie. Praktykujący często porównują ten stan do tego, jaki występuje pomiędzy przebudzeniem a snem, w trakcie zasypiania, pomiędzy światem psychicznym a zewnętrznym.

Śnienie a praktyka duchowa

W świecie Zachodu joga nidra została zaadaptowana jako narzędzie do osiągnięcia stanu głębokiej relaksacji i rozwoju duchowego. Korzenie tej praktyki są jednak dużo głębsze i wywodzą się ze starożytnych Indii. Śnienie, często postrzegane jako pasywny stan, w którym nasz umysł przetwarza doświadczenia dnia codziennego, w niektórych tradycjach duchowych uznawane jest za ważne narzędzie rozwoju osobistego i duchowego. Praktyki takie jak świadome śnienie (ang. lucid dreaming) pozwalają na kontrolowanie przebiegu snów i dokonywanie w nich świadomych wyborów, otwierając drzwi do eksploracji głębin własnej psychiki, rozwiązywania problemów czy nawet pracy nad własnymi lękami. Niektórzy uważają bowiem, że poprzez sen możemy uzyskać dostęp do ukrytych miejsc w naszym umyśle, a będąc w ich trakcie świadomym – możemy bez ograniczeń kontrolować swoje sny i używać ich do własnego rozwoju. Dzięki temu możliwa jest zmiana swoich nawyków i odczuć zakorzenionych w ego, przezwyciężenie swojej karmy, odcięcie się od bodźców wywołujących negatywne zachowania czy emocje i usunięcie ich ze swojego życia, a ostatecznie – osiągnięcie całkowitej wolności, przebudzenia. To właśnie z takiego podejścia wywodzi się tybetańska praktyka jogi snu i śnienia.

Joga snu a podejście buddyzmu tybetańskiego

W buddyzmie joga nidra jest narzędziem ku zwiększeniu elastyczności umysłu, poznania jego natury i ostatecznie – osiągnięciu stanu oświecenia. W czasie praktyki zwiększana jest nasza świadomość w czasie snu, ale również nasza samoświadomość podczas doświadczeń dnia codziennego – według nauczycieli jogi nidry są one bowiem tak samo nierzeczywiste, jak nocne sny. Zdaniem buddystów, i w czasie snu, i na jawie wciąż przebywamy w iluzji, sennym stanie, w stanie złudnego przebudzenia, natomiast prawdziwym przebudzeniem jest dopiero osiągnięcie stanu oświecenia. Stan świadomego snu ułatwia to zadanie, ponieważ jest w większym stopniu wolny od uczuć i emocji, które zniekształcają obraz naszego świata i świadomości na jawie. W trakcie praktyki mogą pojawić się odczucia, emocje i doświadczenia ukryte dotychczas w naszej podświadomości. Umożliwia to nam zrozumienie mechanizmu ich pojawiania się w rzeczywistości, postawienie ich w nowym świetle i wypracowanie nowych sposobów reagowania w odpowiedzi na ich narastanie.

Jak wygląda sesja jogi nidra?

Zazwyczaj cała sesja przebiega w jednej pozycji – Savasana, czyli leżeniu na plecach. Od tradycyjnej medytacji praktykę odróżnia to, że nie jest wymagane skupienie się na jednym bodźcu czy całkowite oczyszczenie umysłu. Praktykujący wycofują prawie wszystkie swoje zmysły, zamykając oczy i pozostając bez ruchu. Ten stan nazywamy pratyaharą. Kluczowy jest tu natomiast słuch i podążanie za słowami nauczyciela, który jest przewodnikiem w praktyce. Cała nasza uwaga skierowana jest do środka, nie na bodźce zewnętrzne, dzięki czemu zwiększa się nasza świadomość wcześniej zagłuszanych odczuć. To w takim stanie może nam przyjść do głowy intencja, z jaką przeprowadzamy praktykę. Jest ona określana mianem Sankalpa i jest życzeniem, sugestią oderwaną od potrzeb ego, którą zakotwiczamy w podświadomości, licząc na jej spełnienie w świecie zewnętrznym. Postawienie intencji to drugi z ośmiu etapów praktyki jogi nidry. Głos nauczyciela i jego instrukcje prowadzą praktykujących przez kolejne etapy, takie jak świadomość oddechu, praca z odczuciami i wrażeniami, skan ciała i jego relaksacja czy wizualizacje.

Jak najlepiej skorzystać z jogi snu i śnienia?

Aby w pełni wykorzystać potencjał jogi snu i śnienia, warto:

• utworzyć spokojne, relaksujące środowisko, które sprzyja odpoczynkowi, np. ciepłe i przewietrzone pomieszczenie zapewniające półmrok, w którym nikt nie będzie nam przeszkadzał;
• zadbać o swój komfort, ubierając się wygodnie, przykrywając się kocem, kładąc na oczy poduszeczkę, a pod kolana – wałek;
• praktykować regularnie, najlepiej przed snem, aby przygotować umysł i ciało do regeneracji;
• skorzystać z nagrań prowadzonych sesji jogi nidry, które pomogą Ci zanurzyć się w stanie głębokiej relaksacji;
• zgłębiać tajniki świadomego śnienia poprzez prowadzenie dziennika snów i praktykowanie technik, które zwiększają szanse na osiągnięcie świadomości w śnie.

Jakie korzyści przynosi praktykowanie jogi śnienia?

Joga snu oferuje szeroki wachlarz korzyści, od fizycznych po mentalne. Przede wszystkim praktyka ta powoduje regenerację i natychmiastowe odświeżenie ciała i umysłu, redukuje dolegliwości bólowe, a także stres i napięcie, pomaga w łagodzeniu objawów lęku i depresji oraz wspiera w procesie leczenia bezsenności i poprawia jakość snu. Praktykujący często zwracają także uwagę na możliwość głębszego wglądu we własne myśli i emocje, co pozwala rozwijać się duchowo i polepszać jakość swojego życia. Joga snu jest znakomitym uzupełnieniem tradycyjnej psychoterapii. Jest stosowana np. w przypadku osób cierpiących na zespół stresu pourazowego. Regularna praktyka może skutkować także polepszeniem pamięci i kocentracji, samoregulacji organizmu, odporności, ułatwia zmianę szkodliwych przyzwyczajeń, zwiększa kreatywność i zaufanie do siebie, a także pozwala na lepsze radzenie sobie ze swoimi emocjami.

Joga snu i śnienia to fascynujące narzędzie, które oferuje unikalną możliwość odkrywania wewnętrznego świata i docierania do głębokich warstw podświadomości. Przez praktykę jogi nidry możemy nie tylko poprawić jakość naszego odpoczynku, ale również pogłębić zrozumienie siebie i otaczającego nas świata. Na pewno warto poświęcić czas na odkrywanie tych starodawnych praktyk, które mogą wzbogacić nasze życie o nowe, cenne doświadczenia.