Reinkarnacja, transmisja duszy

Śmierć jest wielką tajemnicą. Ponieważ to zagadnienie budzi lęk, w większości kultur powstały koncepcje dotyczące życia, które miałoby się toczyć po zakończeniu ziemskiej egzystencji. W Chrześcijaństwie i Islamie pojawia się wizja innego wymiaru rzeczywistości, który w zależności od postępowania na ziemi, miałby być rajską krainą lub przerażającym piekłem. Na Dalekim Wschodzie jednak rozwinęły się zupełnie inne idee. Według wierzeń mieszkańców Azji śmierć nie jest końcem, a nowym początkiem.

Co to jest reinkarnacja?

Reinkarnacja to koncepcja, która mówi, że dusza po śmierci może odrodzić się w nowym ciele. Nie musi ono wcale należeć do człowieka. Równie prawdopodobne jest wcielenie się w roślinę lub zwierzę. Wędrówka dusz nazywana inaczej sansarą ma być procesem rozwoju duchowego, który prowadzi przez cykl żywotów, aż do ostatecznego uwolnienia się od konieczności przybierania fizycznej postaci. Co ciekawe w buddyzmie to nie dusza przechodzi przez kolejne etapy rozwoju, ale anatman, czyli w wolnym tłumaczeniu “nie-dusza”, forma istnienia, która składa się z materii, przeżywanych emocji, różnych form percepcji, mentalności i świadomości. Ten rodzaj wierzeń zazwyczaj wiąże się z koncepcją karmy.

Prawo karmy a reinkarnacja

Prawo karmy i reinkarnacja są ze sobą powiązane w niektórych tradycjach duchowych. Wśród nich znajdują się hinduizmie i buddyzm. W dużym uproszczeniu prawo karmy mówi o tym, że nasze działania podjęte w obecnym życiu mają wpływ na przyszłe losy, w tym także kształt i jakość egzystencji w kolejnych wcieleniach. W praktyce jest to jednak po prostu prawo przyczyny i skutku. Każde podjęte działanie wplątane jest w serię zdarzeń, które następują po sobie w czasie. Gdy uważnie obserwujemy mechanikę życia, staje się jasne, że kolejne decyzje wywołują całe lawiny ciągów przyczynowo-skutkowych, które bardzo trudno jest zatrzymać lub odwrócić. W kolejnych inkarnacjach dusza miałaby więc przerabiać narzucone samej sobie lekcje, aż do całkowitego uwolnienia się zarówno od cierpienia, jak i pożądania, które to stany psychiczne często powodują egoistyczne zachowania. Według tradycji intelektualnych Dalekiego Wschodu wejście w bezpostaciowy stan jest tak naprawdę celem istnienia, a wolność od konieczności odradzania się po raz kolejny stanowi największe szczęście, prowadzi do nirwany i rozpuszczenia się w absolucie. To właśnie są jakości, do których należałoby dążyć.

W jakich tradycjach pojawia się reinkarnacja?

Doktryna reinkarnacji narodziła się w starożytnej tradycji religijnej i filozoficznej Indii, gdzie nadal powszechnie się w nią wierzy. W hinduizmie i buddyzmie reinkarnacja jest uważana za integralną część duchowej ścieżki. Jest ona także ważną częścią innych tradycji duchowych i filozoficznych na subkontynencie indyjskim, takich jak jainizm i sikhizm. Sceptycy uważają, że logicznym wyjaśnieniem koncepcji reinkarnacji jest próba usprawiedliwienia nierówności społecznych i różnic w sytuacji życiowej. Rzeczywiście to właśnie w Indiach ukształtował się specyficzny system kastowy, w którym awans społeczny był właściwie niemożliwy, a historia Buddy to opowieść o uprzywilejowanym młodzieńcu, który nie może pogodzić się z niesprawiedliwością, która panuje na świecie. Medytacja była sposobem na osiągnięcie uczucia niezależności od materialnej rzeczywistości, a więc również nierównomiernego podziału bogactw między ludźmi.

Czy współcześnie ludzie wierzą w reinkarnację?

Wiara w reinkarnację jest popularna w wielu kulturach i religiach na świecie, w tym w Indiach, Tybecie i niektórych tradycjach New Age. Współczesne badania naukowe na ten temat są ograniczone i nie dostarczyły jednoznacznych dowodów potwierdzających lub obalających ideę reinkarnacji, trudno jednak wyobrazić sobie metodologię badań, które pozwalałaby na skuteczne odkrycie tajemnicy życia po śmierci. Niektórzy współcześni guru twierdzą, że rozwiązania należy szukać na gruncie fizyki kwantowej, niewiele osób jednak w ogóle rozumie zagadnienia, których ona dotyczy.